Opeens klinkt daar de koekoek in Beethovens Zesde symfonie , de ‘Pastorale’ – en ook een verrukkelijk ruisend beekje. Niet alleen de koekoek, ook bootsen hobo en klarinet kwartel en nachtegaal na. Vooral de koekoek is meteen herkenbaar, alsof je als luisteraar midden in de natuur bent.

Beethoven heeft de namen van de vogels in de partituur erbij geschreven, geen misverstand mogelijk. Al eeuwen proberen componisten het lied van gevederde zangers en virtuoze fluiters in muzikale notaties weer te geven. Beethoven (1770-1827) was niet de eerste.

Rameau (1683-1764), Haydn (1732-1809) en Mozart (1756-1791) deden dat al eerder. En Händel (1685-1759) gaf in een orgelconcert eveneens de opgetogen koekoek en de lyrische nachtegaal weer. De Franse componist Olivier Messiaen (1908-1992) staat bekend als dé vogelcomponist.

Gewapend met een recorder ging hij, samen met zijn vrouw en pianiste Yvonne Loriod, de natuur in, nam vogelgeluiden op en gaf die zo exact mogelijk weer in zijn grootse compositie Catalogue d’oiseaux (1958). Dit werk van dertien vogelliederen geldt als maatstaf voor klassieke vogelstemmen, van wielewaal tot tapuit en alpenkauw. En zelfs een roofvogel als de buizerd.

„Vogels en muziek is van alle tijden”, zegt Maarten van Veen, artistiek leider van het Doelen Ensemble, telefonisch. Recent gaf het ensemble in de Rotterdamse Doelen een concert met hedendaagse klassieke muziek, Bird Calls . Het was een activistisch optreden: de vloer lag bezaaid met herfstbl.