IJskoud worden zonder stuk te vriezen dankzij ijsbindende eiwitten

Bij bevriezing gaat weefsel kapot. Maar niet bij vissen die in poolzeeën zwemmen. Zijn de eiwitten die dat voorkomen ook synthetisch te maken?

1 week Ago


Onder de microscoop in het lab van de TU Eindhoven ligt een ui. Een flinterdun plakje van een rode ui, zodat het licht erdoorheen valt en de langgerekte cellen duidelijk te zien zijn. „Bij kamertemperatuur lijken het allemaal mooi verlichte kamertjes met donkerrode wanden”, zegt hoogleraar chemie Ilja Voets.

„Als je nu de temperatuur verlaagt, dan zul je zien dat de cellen stuk voor stuk donker worden.” Ze toont een eerder opgenomen rode-uienfilmpje. 15 graden boven nul: niets aan de hand.

Maar naarmate de temperatuur dankzij vloeibaar stikstof verder daalt, tot 30 graden ónder nul, gaan de cellen één voor één op zwart. IJsgroei blokkeert de lichtdoorval. „En let nu op wat er gebeurt als we de ui weer opwarmen.

De kamertjes worden licht, het ijs verdwijnt. Maar de rode vloeistof uit de cellen vloeit door de celmembranen en celwanden naar de buurcellen. Er is iets wezenlijks veranderd.

” Het bestuderen van zulke vriesdooiprocessen, zegt Voets, is essentieel voor de biomedische wetenschap en technologie. „Als je cellen invriest, bijvoorbeeld voor celkweken of voedselproductie, dan wil je dat ze na ontdooien weer precies hetzelfde zijn als voorheen. Maar dat ís niet zo.

Het celmembraan raakt beschadigd, er treden onomkeerbare veranderingen op. Verre van ideaal. In ons lab willen we kijken of we daar met ijsbindende eiwitten wat aan kunnen doen.

” Antivrieseiwitten worden ze ook wel genoemd: eiwitten die ijsgroei vertragen of veranderen. Zelf geeft Voets.

Copyright @ 2024 IBRA Digital