Je kunt hem slaan, omver duwen of door elkaar schudden tot hij begint te huilen. Of, nog net wat gemener, op zijn zij leggen zodat hij niet meer overeind kan komen en hulpeloos begint te spartelen. Sociaal psycholoog Marieke Wieringa richtte voor haar proefschrift een ware wetenschappelijke martelkamer in voor Cozmo, de sociale robot.

Geen dierproef, maar een robotproef om te onderzoeken hoe mensen reageren op ‘emotionele’ robots. Wieringa (31) promoveerde aan de Radboud Universiteit op een studie naar respons op gesimuleerde robotemoties. Ze belandde in die robotwereld via haar bachelor communicatiewetenschappen aan de Vrije Universiteit.

„In communicatiewetenschap heb je heel veel onderzoek naar marketing en beïnvloeding, maar ik wilde iets anders, iets nieuws. Na een college over sociale robots dacht ik: aha, kennelijk is dit ook communicatiewetenschap.” Ze deed haar masterscriptie aan de Universiteit van Amsterdam – en dat smaakte naar een promotie.

„Het idee kreeg ik van een YouTube-filmpje van twee jongetjes die een Cozmo-robot door elkaar schudden. Hij maakt dan een heel zielig geluidje. Eén van die jongens vond dat heel grappig, maar de andere kreeg medelijden.

” Wieringa’s proefschrift gaat er niet om of robots ‘echt’ emoties kennen, maar onderzoekt hoe mensen reageren op gesimuleerde emoties van een robot. Dat heeft een cognitieve kant (schrijven mensen een vorm van bewustzijn toe aan de robot), een affectieve (hoe voelen mensen zich bij een r.