„Moet je eens voelen”, zegt ecoloog Ronald Popken van Natuurmonumenten, terwijl hij zijn hand door de grond haalt en een klompje aarde tussen zijn vingers wrijft. „De grond hier is heel vet.” En inderdaad: de grond smeert soepel tussen je vingers, en als je die loslaat en de korrels wegveegt, voel je nog een vettig laagje op je handen.

„Bodemkundigen dachten vroeger dat het veen was. Maar dat is het niet. Het is een humuslaag die in duizenden jaren is ontstaan en hier nog altijd ligt.

” Het is de grond die het Mantingerbos, zo’n 15 kilometer ten noorden van Hoogeveen gelegen, bijzonder maakt. Groot is het bos niet – zo klein zelfs, dat het op de site van het ministerie van Landbouw staat aangegeven als „bosje”. Het is zo’n 10 hectare groot, 15 voetbalvelden.

Toch wordt het soms ‘oerbos’ genoemd. Dat is het niet, daar heeft de mens te veel voor ingegrepen. Het was ooit een open bos, blijkt uit pollenonderzoek, doordat er zoveel in gekapt is.

En eeuwen geleden was het een berkenbos, nu staan er vooral eiken- en hulstbomen. Dat kan eigenlijk alleen maar door menselijk ingrijpen. Maar de bodem, die is oer.

Die bleef sinds de ijstijd onaangeroerd. De laag vettige grond is 30, 40, op sommige plekken 60 centimeter dik. In de rest van Europa kom je zo’n laag in best wat bossen tegen, maar in Nederland is dit zeldzaam – hier ging, sinds de uitvinding van de kunstmest in de tweede helft van de negentiende eeuw, overal de ploeg in de grond om ‘woeste grond.