Een klap op de hersenen kan sluimerende virussen opnieuw activeren en zo leiden tot allerlei kenmerken van alzheimer, laten onderzoekers in een 3D-model van hersenweefsel zien. Het zou een verklaring kunnen zijn voor de vroege dementieklachten die bovengemiddeld vaak optreden bij boksers en voetballers die in hun leven herhaaldelijk een hersenschudding opliepen na harde klappen op hun hoofd of kopballen. De studie verscheen dinsdag in het wetenschappelijke tijdschrift Science Signaling .

Veel mensen dragen in hun lijf sluimerende virussen met zich mee. Zo is bij 80 procent van de 60-plussers het koortslipvirus hsv-1 latent aanwezig (herpes simplex virus type 1). Dat virus kan zich op latere leeftijd, als de afweer slechter wordt, verschansen in zenuwcellen en ondersteunende gliacellen in de hersenen.

Uit eerdere studies bleek al een opvallend verband tussen dit sluimerende virus en alzheimerdementie. Mensen die door hun genetische opmaak een grotere kans lopen op de ziekte van Alzheimer, en bij wie daarbij ook nog hsv-1 in de hersenen zit, lopen een nóg hoger risico op de ziekte. Het gaat hier om mensen met een of twee kopieën van het zogeheten apoe-4 gen (apolipoprotein E).

Een reactivatie van slapend virus kan ook gebeuren bij een hersenontsteking, beschreven de onderzoekers al eerder. En in de breinen van muizen zorgde dat voor allerlei symptomen die ook bij alzheimer voorkomen: samenklontering van het eiwit bèta-amyloïde, ontstekingsreacties, verlies van hersencel.