Een provisorisch muurtje van loden stapelblokken bleek de oplossing. Zes jaar sleutelde een groep technisch natuurkundigen van de TU Eindhoven aan hun röntgenopstelling. Eindelijk stond alles.

De laser was stabiel en de speciaal voor hen gemaakte lineaire deeltjesversneller deed wat hij moest doen. Alleen zat het gemeten signaal vol ruis. „We kregen steeds volkomen onbruikbaar beeld”, zegt hoogleraar Jom Luiten.

„Dat moest wel komen door de elektronenbundel die afgebogen wordt en dan iets raakt wat niet de bedoeling is. Dus hebben we dat muurtje van lood gebouwd, die alle straling tegenhoudt waarin we niet geïnteresseerd zijn. Toen knalde de meting er meteen uit.

” Trots houdt hij zijn witte koffiemok omhoog waar een grafiek op staat. „Dit is die eerste meting. First light noemen we dat.

De mok is een cadeautje van de promovendi.” Vorige week hebben Luiten, collega-onderzoeker Peter Mutsaers en de promovendi van het zogeheten Smart*Light-project voor het eerst enkele voorwerpen – een balpen en wat elektronica – doorgelicht met hun prototype van een ‘mini-synchrotron’, of ‘mobiele deeltjesversneller’. Een echte naam is er nog niet.

Qua kracht en veelzijdigheid zit het apparaat tussen röntgenapparatuur uit het ziekenhuis en een synchrotron ter grootte van een heel gebouw in. Collega-wetenschappers en ook diverse industrieën willen ontdekken wat ermee mogelijk is. Met röntgen is in voorwerpen en materialen te kijken zonder die te beschadigen.

Ro�.