Het Bates Motel van Psycho en het Overlook Hotel van The Shining zijn het domein van psychotische vaders en zonen, in het Portugese Hotel do Rio zijn moeders en dochters de baas. Het is een aantrekkelijk shabby, oud-modernistisch gebouw, en binnen is alles miserabel. Overdag liggen de gasten in bestudeerde poses rond het zwembad of trekken solitair baantjes.

Op de achtergrond klinkt dan aangenaam klassiek. ’s Avonds rookt men op balkons, broeit men achter glas en ruziet men aan dinertafels. Relaties zijn kil, wantrouwig en wrokkig, gesprekken stekelig: dit hotel is een emotioneel niemandsland vol loopgraven en prikkeldraad.

Het patriarchaat deugt niet, zeker, maar dat wordt wel een saai verhaal. Afschuwelijke vrouwen zijn een leuke afwisseling, en de Portugese veteraan João Canijo richt in Mal Viver en Viver Mal twee monumenten voor toxische vrouwelijkheid op. Hij filmde dat tweeluik in hotel Parque do Rio, waar hij als jongen vakantie vierde.

De corona-epidemie was een buitenkans, met cast en crew ging hij er geconcentreerd in lockdown. Beide films gingen op de Berlinale 2023 in première, Mal Viver won daar de juryprijs. Waarna Canijo zijn materiaal tot de miniserie Hotel do Rio bewerkte; in 2017 deed hij net zoiets met zijn speelfilm Fátima , waarin elf vrouwen elkaar op pelgrimstocht in de haren zitten.

Je moet er wel van houden, zo’n meedogenloze, bergmaneske ontleding van menselijke drijfveren en relaties waarin familie een gevangenis is. Het werk van Canijo dr.