In 2023 bestond kunstenaarskolonie Ruigoord een halve eeuw. Ooit kraakte een groep hippies, kunstenaars, muzikanten en dopeheads de kerk en de nog niet omver gebulldozerde huizen van dit voormalige eilanddorp in het IJ. Rondom lagen zandvlaktes voor toekomstige havenuitbreidingen.

Veelal afkomstig uit Provo, deden ze elk hun ding en verzamelden zich nu en dan als collectief rond optocht, happening, ritueel of straattheater. Vijftig jaar later is de groene hippie-oase ingebed tussen opslagtanks, hijskranen en containerschepen. Documentaire Ruigoord: een kosmisch lek laat meermalen de drone uitvliegen om de enclave in dat kubistische industriële landschap te kaderen.

’s Nachts is het contrast nog sprekender, met feestlicht en kampvuur dat warm afsteekt tegen de zwart-witte tl-buiswereld rondom. Zo ziet Ruigoord zichzelf: een organische cirkel in een dode kubus. Een wonder.

De documentaire doet daarin denken aan het recente Gerlach , waarin een boer koppig doorploegt op een reepje grond tussen snelwegen en distributiecentra. Maar is hij de laatste representant van een ten dode opgeschreven productiewijze, Ruigoord heeft toekomst, al wekt de focus op de aartsvaders soms de indruk van een sterfhuis. Tijdens of vlak na het draaien overleden namelijk kunstenaar Theo Kley (1936-2022) met zijn groene snorretje en roze baret, ‘burgemeester’ Rudolph Stokvis (1935-2023) en oppersjamaan Hans Plomp (1944-2024).

Schrijver, charmeur en psychonaut Plomp zien we nog in het huwelijk tre.