Dat komt nog wel, dacht mijn luie ik, toen ik de aankondiging zag van de Breitner-tentoonstelling in het Singermuseum in Laren. Om Breitners te zien hoef je sowieso niet naar het buitenland. Kortom, ik liet het rusten.

Net als het boek dat Jenny Reynaerts schreef over de favoriete modellen van Breitner. Geesje en Anna, de tengere Amsterdamse meisjes die bijna verdrinken in die ongelooflijke kimono’s. Liggend op een sofa, staande voor een spiegel.

Bekende materie, dacht ik. En toen las ik dat boek, en alles werd anders. Reynaerts baande zich op engelenvoeten een weg door een wereld die grotendeels is verdwenen, immers wie zou de moeite hebben genomen om vast te leggen wat er destijds met die tengere meisjes Kwak zoal gebeurde? Naast Geesje en Anna, die Reynaerts zorgvuldig determineert tussen de rode, witte en zwarte geborduurde zijde, waren er nog twee zussen, Niesje en Aafje.

Allemaal hadden ze die gestalte, en die bijzondere oogopslag die Breitner zo mooi vastlegde in zijn schilderijen. Een van de verbazende levensfeiten die je meekrijgt uit Reynaerts boek is het gemak waarmee ook arme mensen anno 1890 verhuisden. Van huis naar huis verplaatste de familie Kwak zich, te midden van de snel verrijzende negentiende-eeuwse nieuwbouw in Amsterdam-Oost en De Pijp.

Sommige van die woningen staan nog overeind, de meeste zijn inmiddels verdwenen, of verbouwd tot appartementen met daktuintjes waar je nu een vermogen voor betaalt. Misschien was al dat verkassen normaal, misschien was.