Crimineel geld opsporen was relatief simpel toen Michiel Zwinkels zich als officier van justitie net na de eeuwwisseling stortte op de Amsterdamse onderwereld. „Toen had je criminelen zoals Cor van Hout en Willem Holleeder die hun geld in Nederland investeerden en gebruikmaakten van een constructie met een vennootschap op Curaçao. Zo overzichtelijk is het nu niet meer.

” Deze maand is Zwinkels (54) twee jaar hoofdofficier van het Functioneel Parket. Hij geeft leiding aan de specialistische tak van het Openbaar Ministerie die met 450 werknemers onder meer verantwoordelijk is voor het bestrijden van witwassen en fraude en naleving van de sanctiewetgeving. Onder de noemer ‘misdaad mag niet lonen’, staat die aanpak al jaren hoog op de agenda.

Over de mate van succes valt te twisten. In Nederland zou jaarlijks 16 miljard euro worden witgewassen, becijferde de Universiteit Utrecht in 2018. Het is geld dat „in potentie had kunnen worden afgepakt”, stelde de Algemene Rekenkamer in 2022 in een kritisch onderzoek.

Het instituut constateerde dat sinds 2010 honderden miljoenen extra werden gestoken in de jacht op crimineel geld. Die investering wordt wel terugverdiend, maar toch wordt er volgens de Rekenkamer slechts „beperkt wordt geoogst”. Het OM, de politie en fiscale opsporingsdienst FIOD zouden onvoldoende samenwerken.

Het bedrag dat het OM jaarlijks afpakt van criminelen schommelt rond de 100 miljoen euro. In een vergaderkamer met uitzicht over het Amsterdamse IJ l.