‘Ooit een normaal mens ontmoet? En...

, beviel ’t?” Simon Carmiggelt schreef dit in 1964 in een column, toen hij zich bij een zakelijke ontmoeting met een zenuwarts betrapt voelde op zijn neuroses. De stichting Pandora drukte de tekst in 1974 af op spiegelende affiches die nog jaren overal in Nederland hingen. De cliëntenorganisatie probeerde zo het stigma op psychische stoornissen te verkleinen.

„Het laat zien hoe vanaf de jaren zestig de scheidslijn tussen ‘gekken’ en ‘normalen’ vervaagde”, zegt Gemma Blok. De historica aanvaardde vorige week de leerstoel geschiedenis van de psychiatrie aan de Universiteit Utrecht. Blok was al hoogleraar aan de Open Universiteit.

„Lang was het idee: je hebt de maatschappij, daar leven de normale mensen. En je hebt de geesteszieken, die stop je in een gesticht want die functioneren niet in de normale samenleving. Freud zei al dat ook zogenaamd normale mensen allerlei verdrongen driften konden hebben.

En Arie Querido, die in de jaren dertig aan de wieg stond van de geestelijke gezondheidszorg buiten het gesticht, zei: we moeten ons over de angst voor de gek heen zetten. „Maar na 1960 klonk de roep steeds luider om de scheiding op te heffen tussen gek en normaal, en tussen samenleving en instituut.” En juist die periode, van grofweg 1960 tot nu, vertoont in de geschiedschrijving gaten.

Daar gaat Blok wat aan doen, vertelt ze in de serre van haar huis in de binnenstad van Hoorn. Waarom klonk die roep juist toen? „Alle.