Voor Ilja Ber was het verschil tussen waar en niet waar jarenlang vooral een spel. In Rusland werkte hij als redacteur bij tv-quizzen zoals de Russische Lotto Weekend Miljonairs . De waarheid werd een ernstigere zaak toen Ber in 2020 factcheckplatform Provereno oprichtte.

Toen zijn land Oekraïne binnenviel en Provereno online desinformatie over de invasie ging doorprikken, vluchtte Ber noodgedwongen naar Estland. „Zonder te weten wat ik de dag erna zou doen.” Ber doet zijn verhaal aan een volle zaal in een torenhoog en blinkend hotel in de Letse hoofdstad Riga.

Daar werd afgelopen week de jaarlijkse conferentie gehouden van ngo EU Disinfolab, waar volgens de organisatie ruim vijfhonderd desinformatieprofessionals op afkwamen. Naast hem zit Imran Ahmed, die met zijn ngo door Elon Musk voor de rechter werd gesleept nadat hij had aangetoond hoe sterk de haat en de desinformatie op X was toegenomen onder Musk. Zijn organisatie, Center for Countering Digital Hate (CCDH), won de zaak , maar „het trekt een wissel op je”, zegt Ahmed met stokkende stem.

Moet de overheid ingrijpen tegen desinformatie, en zo ja: hoe? Die vraag was één van de hete hangijzers op de tweedaagse conferentie. Ahmed pleit in de Letse hotelzaal voor meer wetgeving. „Er is een groot verschil tussen een krant in Berlijn of Parijs die mensen wil informeren en daarbij soms journalistieke fouten maakt, en bewuste pogingen van buitenlandse mogendheden om met desinformatie democratieën en samenleving.