De Duitse industrie gold lang als motor van de Europese economie, maar die motor staat inmiddels nagenoeg stil. Bedrijven durven niets en consumenten houden de hand op de knip. En dat is echt uitzonderlijk, zegt hoofdeconoom Sander Tordoir van het Center for European Reform, een denktank in Berlijn.

"Als je kijkt naar de periode na de Koude Oorlog hebben we nog nooit meegemaakt dat zowel de industriële productie, als de consumptie tegelijkertijd dalen en stagneren. Al jaren. De economie van Duitsland wordt omhoog gehouden door overheidsdiensten en de zorg.

Dat zijn niet de meest productieve sectoren ter wereld." Bedrijven hebben last van hoge energieprijzen en toenemende concurrentie uit China, zegt Carsten Brzeski, hoofdeconoom van ING Duitsland. “Duitsland heeft een concurrentiekrachtprobleem.

Daar moet je proberen uit te komen.” Politieke partijen hebben daar geen panklaar antwoord op, ziet Brzeski. "Je ziet dat ze allemaal wel iets willen doen rondom investeringen, of belastingverlagingen, of subsidies.

Maar als je echt goed luistert, is er geen enkele partij die bereid is écht ver te gaan en de vraag te stellen: is de Duitse industrie eigenlijk nog wel in staat om met China te concurreren." Brzeski noemt de kwakkelende auto-industrie, waar de Chinese voorsprong op het gebied van elektrische auto's inmiddels zo groot is dat het ondoenlijk lijkt om het gat nog te dichten. Dat komt deels omdat China op een oneerlijke manier handel drijft, zegt Tordoir.

"Duitsland ka.