Het strafrechtsysteem moet worden hervormd „van boven tot onder”, klonk het op de Democratische conventie in 2020. Ook de doodstraf zou verboden moeten worden. Het was de zomer dat wereldwijd Black Lives Matter -protesten uitbraken na de moord op George Floyd.

Vier jaar later lijkt die ambitie wat in de vergetelheid geraakt. Op de Democratische Conventie eerder dit jaar waren het Amerikaanse gevangeniswezen en de doodstraf geen agendapunten. De discussie hierover lijkt zelfs weer te verharden.

Onder president Joe Biden werden executies van terdoodveroordeelden op federaal niveau weliswaar opgeschort, maar twaalf staten hanteren de doodstraf nog steeds actief. Alabama experimenteert dit jaar met stikstofgas wegens een tekort aan dodelijke injecties. En onlangs verklaarde presidentskandidaat Donald Trump dat elke migrant die een Amerikaans burger doodt, wat hem betreft de doodstraf moet krijgen.

Advocaat en activist Bryan Stevenson ziet de situatie weer langzaamaan verslechteren, en dat baart hem grote zorgen, zegt hij in een gesprek in Amsterdam, waar hij recentelijk was voor een werkbezoek aan het nieuwe Nationaal Slavernijmuseum. De uit Alabama afkomstige Stevenson, oprichter van het Equal Justice Initiative (EJI), zet zich onder meer in voor gevangenen die mogelijk ten onrechte op de executielijst terecht zijn gekomen. Vaak gaat het om gevangenen van kleur die te zwaar bestraft zijn, of zelfs onschuldig veroordeeld blijken te zijn.

Ook zet het EJI zich in tegen racisme .