Alles wat je wilt weten over orgaandonatie: ‘Ook als je chronisch ziek bent, kan donatie in veel gevallen’

Hoe weet je of je geschikt bent voor orgaandonatie? En hoe gaat dat eigenlijk in zijn werk, zo’n transplantatie? Over orgaandonatie bestaan nog veel vraagtekens. Daarom gaat vandaag de Week van het Donorgesprek van start. Professor Janneke Horn van Amsterdam UMC beantwoordt de 7 meest gestelde vragen over orgaandonatie.

,,Vaak kunnen met de organen van één donor wel drie tot vijf patiënten geholpen worden.” 1. Welke organen kun je doneren? Janneke Horn, neuroloog-intensivist: ,,Tijdens je leven kun je een nier of een deel van je lever doneren.



Na overlijden kun je hart, nieren, lever, longen, alvleesklier en darmen doneren. Daarnaast kun je na overlijden ook weefsels doneren, dat zijn: huid, botweefsel, oogweefsel, hartkleppen en bloedvaten.’’ Lees ook 2.

Wie komt er in aanmerking voor donatie? ,,Iedereen kan zich registreren als orgaandonor en op die manier aangeven dat hij of zij donor zou willen zijn. Als je in aanmerking komt voor donatie, word je onderzocht en wordt er goed gekeken welke organen geschikt zijn. Soms zijn organen zodanig beschadigd dat ze niet meer getransplanteerd kunnen worden.

’’ ,,Mensen vragen zich vaak af of ze ook kunnen doneren als ze een tatoeage hebben. Dat kan gewoon, alleen zal het stuk huid met de tatoeage niet gebruikt worden voor huidtransplantatie. Ook als je chronisch ziek bent kan donatie in veel gevallen, ook van organen.

Bij patiënten met kanker kan orgaandonatie meestal niet, behalve als dit in het verleden was en de behandeling helemaal is afgerond.’’ 3. Aan welke voorwaarden moet je voldoen als je wilt doneren? ,,Orgaandonatie is alleen mogelijk als iemand in het ziekenhuis overlijdt.

Dit komt doordat organen zuurstofrijk bloed nodig hebben om geschikt te blijven voor transplantatie. Op de intensive care kan iemand beademd worden. Hierdoor blijft er genoeg zuurstof naar de organen gaan.

De orgaandonatie gebeurt nadat de donor is overleden. Hiervoor moet eerst de dood vastgesteld zijn. Dit kan op twee manieren: de patiënt heeft ernstige hersenschade en wordt na uitgebreide testen hersendood verklaard.

Of de stilstand van het hart en bloedsomloop wordt vastgesteld. Natuurlijk moet iemand daarnaast met toestemming in het Donorregister staan.” 4.

Vanaf welke leeftijd kun je organen doneren en tot welke leeftijd? ,,Er gelden per orgaan en weefsel maximale leeftijdsgrenzen. Dit varieert van zo’n 50 jaar (bij de darm) tot zelfs 75 jaar bij de nieren en 80 jaar bij huiddonatie. Voor de longen is er geen bovengrens meer.

Er wordt altijd goed onderzocht of een orgaan geschikt is voor donatie en past bij een ontvanger. Het is mooi om te zien dat door nieuwe technische ontwikkelingen organen van oudere donoren steeds vaker geschikt zijn voor donatie. Doneren kan al vanaf heel jonge leeftijd, gelukkig komt dat niet zo vaak voor.

’’ 5. Krijg je geld voor donatie als je bij leven een orgaan afstaat? ,,In Nederland is het niet toegestaan om geld te betalen of geld te vragen voor een orgaan. Je krijgt dus geen geld als je tijdens je leven een nier of stuk van je lever doneert.

Wel is er een onkostenvergoeding om gemaakte kosten zoals parkeerkosten te dekken en zorgkosten worden vergoed voor herstel na donatie.’’ 6. Hoe gaat een orgaandonatieprocedure precies in zijn werk? ,,Het doel van opname op de intensive care is de patiënt laten overleven met een zo goed mogelijke kwaliteit van leven.

Pas als duidelijk wordt dat een patiënt niet meer beter gaat worden en zal komen te overlijden, komt orgaandonatie ter sprake. Dit is altijd een verdrietige situatie. Ik raadpleeg dan het Donorregister om te kijken of de patiënt heeft aangegeven wat hij of zij wil.

Daarna ga ik hierover verder in gesprek met de familie. Als er toestemming is voor donatie, worden uitgebreide onderzoeken gedaan om vast te stellen welke organen geschikt zijn. De familie van de orgaandonor wordt bij het proces begeleid en geïnformeerd door een orgaandonatiecoördinator.

’’ ,,Ook wordt er door EuroTransplant gezocht naar ontvangers voor de verschillende organen. Dit gebeurt op basis van plek op de wachtlijst, maar ook bij wie het orgaan het beste past (denk aan bloedgroep, formaat van orgaan).’’ ,,Na het overlijden van de donor vindt de uitname-operatie plaats.

Dit wordt niet op de intensive care gedaan, maar op de operatiekamer door een speciaal team. Sommige organen worden nadat ze uit het lichaam zijn gehaald op een perfusiemachine geplaatst, een pomp die het orgaan voorziet van zuurstofrijk bloed. Op die manier blijft het orgaan zo goed mogelijk.

Dat is belangrijk voor de patiënt die het orgaan krijgt. Andere organen worden in een bak met ijs bewaard. Dan vindt het vervoer van de verschillende organen plaats naar de ziekenhuizen waar de ontvangers liggen.

Vaak kunnen met de organen van één donor wel drie tot vijf patiënten geholpen worden. Het transport gebeurt met spoed, want hoe sneller een orgaan getransplanteerd wordt, hoe beter voor het orgaan en dus voor de patiënt die er verder mee gaat leven.” 7.

Kan de familie nog afscheid nemen van iemand als hij overlijdt en orgaandonor is? ,,Jazeker, er is altijd tijd om afscheid te nemen. Vóór en na de donatie kunnen familie en naasten bij de donor zijn. Ze bepalen na de donatie zelf hoe het afscheid er uit ziet, op een manier die bij hen past.

’’ Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!.