Wetenschap

‘Als je huiselijk geweld meemaakt, kan een huisdier een van je weinige waardevolle contacten zijn’

De relatie tussen geweld en afhankelijkheid is de rode draad in het onderzoek van Janine Janssen. „Als het misgaat in ...

Het bevroren stilleven van de winterjuffer, die ongeschonden wegvliegt als de vorst voorbij is

Wekelijks een opmerkelijk beeld van een wetenschappelijke gebeurtenis. Deze week: insecten met antivries....

Het toeval dat CO2 heet

De werking van broeikasgassen is buitengewoon elegant, stelt Peter Kuipers Munneke. Maar de gevestigde orde trekt zich n...

Vuil licht maakt de schoonheid van de hemel onzichtbaar. In Artis doen ze er wat aan

Dierentuin Artis is een donkere plek in een verlichte stad. Zulke gebieden zijn zeldzaam. „Dat is zorgwekkend.”...

Herhaling: Westers slapen is slapen onder druk

We drinken thee, gebruiken oordopjes en kopen een duur matras. We doen alles voor een goede nachtrust. Maar wat gebeurt ...

Onze perceptie van de buitenwereld is een illusie, ‘de beste gok van het brein van wat er aan de hand is’

Hoe nemen wij de wereld waar? Dat is giswerk van de hersenen. „Het brein is een voorspellingsmachine.”...

De landbouw betreedt de stad in het wilde Oosterwold – ‘ik probeer buiten naar binnen te brengen’

‘Actie-onderzoeker’ Jan Eelco Jansma beschreef de wording van het ‘wilde’ Oosterwold, dat de muur tussen stad en...

Een kus op de neus voor de eerste hond die om de aarde vloog

Karel Knip stuit in de alledaagse werkelijkheid op raadsels en onbegrijpelijke verschijnselen.Deze week: de kooien, kist...

Is de winter een doods seizoen? Er is volop leven in de natuur!

In de winter is de natuur minder bedrijvig dan in de rest van het jaar. Maar er is genoeg moois dat juist in deze tijd h...

Hoe teken, borstelwormen en koude eendenvoetjes de weg kunnen wijzen naar nieuwe materialen

Marleen Kamperman | chemicus Marleen Kamperman haalt haar inspiratie voor nieuwe materialen uit de natuur. Als ze iets l...

NASA's Juno-ruimtevaartuig maakt bijzondere beelden van verre wereld Io

by Mark Kaufman

De meest vulkanische plek in ons zonnestelselNASA's Juno-ruimtevaartuig heeft Jupiters vulkaanmaan Io, al verschillende ...

Met een ingenieuze ingreep is het griepvaccin veel effectiever te maken

De effectiviteit van de vaccinatie tegen griep is niet heel hoog. Die bescherming kan beter, schrijven onderzoekers....

Controversiële studie die antimalariamiddel aanprees als Covid-19-behandeling teruggetrokken uit wetenschappelijk tijdschrift

Sinds de publicatie van de studie in 2020 wijzen wetenschappers op de gebrekkige methode en twijfelachtige ethiek. Drie ...

Europa steekt ruim 10 miljard in zijn eigen satellietnetwerk

Afhankelijk zijn van de satellieten van Elon Musk? Europa moet er niet aan denken. De EU gaat bouwen aan een eigen netwe...

Nieuw kandidaat-vaccin tegen vogelgriep bij mensen

Een nieuw vaccin wekt neutraliserende antistoffen op tegen het vogelgriepvirus dat rondgaat in Amerikaans melkvee....

Huidige vorm van natuurbescherming is ontoereikend: alleen integrale aanpak kan het soortenverlies tegengaan

Twee belangrijke, nieuwe rapporten tonen aan dat er ingrijpende economische en maatschappelijke wijzigingen moeten plaat...

De maan was ooit een vulkanische gatenkaas – dat lost een flink aantal raadsels op

Hoe oud is de maan? 4,5 of 4,35 miljard jaar? Een nieuw artikel geeft „een heel elegante oplossing” voor deze vraag....

Nobelprijswinnaar Marie Curie werd gecanceld om een geheime liefde

Ze had alles tegen om wereldberoemd wetenschapper te worden: ze was arm, immigrant én leefde in een tijd waarin vrouwe...

Kop in het zand over opslag nucleair afval: Nederland draalt, Finland is goed voorbereid

by Hans van Zon

Finland opent volgend jaar de eerste geologische opslagfaciliteit voor hoogwaardig kernafval. Het bouwwerk moet 100.000 ...

NASA-video toont de volgende helikopter die over Mars kan vliegen

by Mark Kaufman

Op een buitenaardse wereld zonder landingsbanen kan dit vaartuig een pionier van onschatbare waarde wordenNASA's Marshel...

Verbeterde foutencorrectie brengt nuttige quantumcomputer dichterbij

Quantumcomputers kunnen razendsnel zijn, maar ze zijn ook heel foutgevoelig. Dat foutenpercentage kan aanzienlijk omlaag...

EU-advies: doe technologie die het zonlicht kan dimmen voorlopig in de ban

Door bijvoorbeeld weerkaatsende deeltjes in de stratosfeer te spuiten, is het klimaat te beïnvloeden. Maar dat is risk...

VN: driekwart landoppervlak aarde is de afgelopen 30 jaar droger geworden

Dat blijkt uit een maandag verschenen rapport van het VN-orgaan dat verwoestijning tegengaat. De instantie spreekt van e...

‘Hoe innovatiever de behandeling, hoe hoger het prijskaartje van het kankermedicijn’

Gezondheidseconoom Renaud Heine promoveerde op de toegang tot dure kankermedicijnen. „We zijn hier goed in het bewaken...

Advies: Universiteit Tilburg moet banden met Israël opschorten

Een commissie die de academische banden met Israëlische instellingen heeft bekeken, vindt dat de Universiteit Tilburg ...

De Atlantische Oceaan kon vorig jaar zo warm worden doordat er minder lage bewolking was

Door de warme oceaan viel er extreem veel regen in Nederland. Hoe kon dat gebeuren? En wat heeft de Amazone daarmee te m...

Operaties oefenen op een plastinaat

Wekelijks een opmerkelijk beeld van een wetenschappelijke gebeurtenis...

Een wetenschap zonder proefdieren zal voor mensen én dieren ook nadelen hebben

Het vervangen van dierproeven door alternatieven zal zorgen voor nieuwe morele dilemma’s. Volgende week praat de Tweed...

Om echt minder dierproeven te doen, is meer vertrouwen nodig in de alternatieven

Proeven op dieren zijn soms wettelijk verplicht. Maar de weerstand tegen proefdiergebruik groeit. Kan het zonder?...

Meer weerstand? Liever niet!

Weerstandsverhogende supplementen werken niet, schrijft Martijn Katan. En dat is maar goed ook....

Bij muizen beïnvloedt de menstruatiecyclus hoe goed chemo aanslaat bij kanker

Bestaat er een verband tussen de menstruatiecyclus en de effectiviteit van medicijnen? „Vrouwen voelen continu dat hun...

Welke ziekte zorgt voor een dodelijke uitbraak in Congo? Het zou malaria kunnen zijn

In de Democratische Republiek Congo zijn door een onbekende ziekte tientallen mensen gestorven. Deskundigen zijn onderwe...

Het alfabet begon niet met ABC

Ieder kind kent het alfabet en ook de herkomst ervan leek altijd zo simpel. Maar kleicilinders in Syrië zorgen nu voor...

Hoe maken mollen hun molshopen en gangenstelsels?

Volwassen mollen komen zelden bovengronds. Ze kunnen goed tegen een zuurstofarme omgeving....

Van een club die Elon Musk als lid heeft wil ik geen ‘fellow’ meer zijn, zegt een Britse psycholoog

De prestigieuze Royal Society heeft al 150 jaar niemand geroyeerd. Ook Elon Musk is lid, ondanks bezwaren van diverse �...

Wie samenwoont met een vrouw heeft een langere werkweek dan wie samenwoont met een man

Een Nederlands onderzoek onder mensen die zowel met een man als met een vrouw hebben samengewoond, is het meest gelezen ...

Ozempic in het basispakket: hoe zou dat in Nederland uitpakken?

Miljoenen Amerikanen krijgen binnenkort misschien hun afslankmedicijnen vergoed. Zou dat ook in Nederland zinvol zijn, i...

Obesitasmedicijnen in het basispakket: hoe zou dat in Nederland uitpakken?

Miljoenen Amerikanen krijgen binnenkort misschien hun afslankmedicijnen vergoed. Zou dat ook in Nederland zinvol zijn, i...

Een goed leven voor het dier, hoe regel je dat in een lab? De dierethicus denkt daarover na

Mag je proefdieren gebruiken in een laboratorium? „Dat je dieren niet simpelweg tot een instrument of ‘ding’ mag m...

Peter Singer stond aan de basis van de dierenrechtenbeweging. Een halve eeuw later is hij nog even strijdbaar

Lees-, kijk- en luistertips van onze redacteuren bij het nieuws. Deze week: het filosofische startsein van de dierenrech...

Was Venus hetzelfde als Aarde? Dit zeggen wetenschappers

by Mark Kaufman

“Venus is altijd een raadselachtige planeet geweest"Zelfs robots zijn niet veilig op Venus. De langstlevende van de 10...

Archeoloog Colin Renfrew liep graag voorop bij nieuwe ontwikkelingen

De hoogleraar uit Cambridge was geïnteresseerd in de gedachtenwereld van de prehistorische mens – en in moderne kuns...

De muizen van het Nederlands Kanker Instituut hebben een MRI-scanner die op hun formaat is toegesneden

In het Nederlands Kanker Instituut leven zo’n 14.000 muizen. De proefdieren krijgen er dezelfde behandeling als de men...

Webb-telescoop ziet door de waas van een verbluffend sterrenstelsel

by Elisha Sauers

'Een pseudo-laboratorium voor astronomen om sterren te bestuderen'Toen de Hubble ruimtetelescoop 20 jaar geleden een fot...

Die sneeuwluipaard die dat uitgeputte steenbokje een duw geeft, waarna het hotsend en botsend het ravijn instort, is dat moord?

Herbert Prins maakte lange reizen door de ruigste gebieden. Hij bestudeerde brandganzen en ontsnapte aan ijsberen en str...

Winston Churchill wordt op zijn 150ste verjaardag gevierd én verguisd

Winston Churchill wordt op zijn 150ste verjaardag gevierd én verguisd...

Zilverwit kalium kan een enorme knal geven

Ieder scheikundig element heeft zijn eigen plek in het Periodiek Systeem. Ieder element heeft ook een bijzonder verhaal....

NASA test een nieuw futuristisch vliegtuig die 30 procent minder brandstof zal gebruiken

by Mark Kaufman

Is dit de toekomst van commerciële vliegtuigen?NASA denkt niet alleen na over een futuristisch vliegtuig op Mars. Het ...

Van runderkop naar A: hoe in duizend jaar ons alfabet ontstond

Het alfabet kreeg zijn moderne vorm nadat de Oude Grieken er klinkers aan toevoegden. De oorsprong dateert echter van ee...

‘Zwarte gaten zijn de meest krankzinnige hemellichamen die je kan hebben’

De natuurkunde voorspelt deeltjes die niet te detecteren zijn. Giovanni M. Tomaselli onderzocht hoe observaties van zwar...

Jouw klimaatprobleem is het mijne niet

Hoosbuien, overstromingen, orkanen en droogte: dát het klimaat verandert, daar zijn de meeste mensen het wel over eens...

‘Van kunstmatige intelligentie ga je beter presteren (maar je valt er wel door in slaap)’

Iedereen moet zo snel mogelijk aan de slag met kunstmatige intelligentie, zegt Ethan Mollick, die doceert aan een Amerik...

Wetenschappers kijken naar ruimteobject dat energiestralen de ruimte in blaast

by Mark Kaufman

Is dat nou een gitaar?!Een snel ronddraaiend, zeer dicht object schiet een “vlamachtige” straal de ruimte in. Het is...

‘Onderweg-zijn is geen noodzakelijk kwaad, maar een manier waarop je de wereld leert ontdekken’

Filosoof Dirk-Jan Laan is graag onderweg. Zijn proefschrift gaat daarom over ‘de weg’, in letterlijke zin. „Het li...

Worstelen, kietelen, duwen en trekken... chimpansees gaan spelen als er spanningen zijn

Volwassen chimpansees vergroten het onderlinge vertrouwen met spelgedrag. „Spel dient als een kanaal om positieve emot...

In een Amersfoorts antiquariaat lag een 19de-eeuwse schat op de grond: botanische tekeningen van een vergeten illustratrice

Bij toeval ontdekte een Amersfoortse boekenverzamelaar unieke steendrukken van bloemen, vruchten en gebladerte. Ze bleke...