Agema kan bezuinigingen op zorg van 252 miljoen moeilijk uitleggen

Veertig miljoen euro. Zoveel wil minister Fleur Agema (Zorg, PVV) vanaf volgend jaar besparen op mensen die onverzekerd zijn, maar toch een beroep doen op de zorg, vooral arbeidsmigranten en toeristen. De bezuiniging betekent dat de helft van het budget van 80 miljoen verdwijnt.

Maar daarmee hield de duidelijkheid donderdag wel op, tijdens de tweede dag van de behandeling van de begroting van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Milieu (VWS). De Tweede Kamer maakte zich zorgen over deze bezuiniging en wilde weten hoeveel mensen deze maatregel treft. Dat wist Agema niet.



„Maar hoe kunnen we dan al 40 miljoen inboeken? Misschien gaat het maar om een paar honderd mensen”, vroeg Kamerlid Harmen Krul (CDA). Agema: „Dat is inderdaad lastig. Maar hier hebben we een keuze gemaakt.

Ik vind dat rechtvaardig.” Krul: „Wat is dat nu voor een uitermate slecht antwoord? Hoe kun je nu zeggen dat je de helft gaat bezuinigen, terwijl je geen flauw idee hebt hoe groot die groep is. Misschien kunt u wel 60 miljoen bezuinigen.

” Agema: „Wie weet.” Krul: „Wie weet? Als u dit niet weet, kunt u dit bedrag ook niet invullen.” Agema: „Dat kan wel.

Zo staat het in de lijst met bezuinigingen voor 2024 en we zullen in de uitvoering zien hoe ver we komen.” Het debatje tussen Agema en Krul was tekenend voor de stemming tijdens deze tweede dag. De oppositie vroeg telkens naar de onderbouwing van de vele bezuinigingen op zorg, Agema wist de Kamer niet te overtuigen dat ze daarover beschikte.

Het veroorzaakte veel onrust en een chaotische sfeer in de Kamer. Geregeld praatten Kamerleden vanuit hun bankjes hardop door Agema’s beantwoording heen. Agema benadrukte dat het kabinet nu eenmaal moet bezuinigen: „Ik zou dat liever helemaal niet doen, maar het staat in het Hoofdlijnenakkoord.

” De behandeling van de begroting van VWS was de eerste grote test voor Agema. Haar eerste maanden als zorgminister verliepen moeizaam. Debatten in de plenaire zaal liepen uit de hand, doordat Agema zich liet verleiden tot aanvallen op Kamerleden, verdwaalde in haar papieren en onverwacht nieuwe informatie in het debat bracht, tot frustratie van de Kamer.

Woensdag, tijdens de eerste dag van de begrotingsbehandeling, lag ze onder vuur van de oppositie, maar ook van haar eigen PVV. De kritiek: de voorstellen zijn vaag, op veel terreinen ontbreekt het aan concrete plannen. Daarbij draaide het vooral om de omstreden bezuinigingen van 252 miljoen uit het Hoofdlijnenakkoord, waarvan Agema de uitwerking begin deze week naar de Kamer stuurde.

Het gaat om bezuinigingen op onder meer preventie, zorgstages, zorg aan onverzekerden en het Trimbos-instituut. Maar waar is toch de onderbouwing, vroeg de Kamer zich af. „Waarom bezuinigt u op zorgstages terwijl u prioriteit geeft aan arbeidsmarkttekorten? Daar snap ik geen bal van”, zei Mirjam Bikker (ChristenUnie).

Volgens Agema is die subsidie „niet doelmatig” en dus komt ze met een andere regeling, die breder is en minder kost (40 miljoen euro in plaats van 122 miljoen per jaar). „Minder geld, maar wel meer effect?” vroeg Bikker. Ze leek het nauwelijks te kunnen geloven.

D66 vroeg naar het plan om het eigen risico ruim te halveren, iets wat leidt tot langere wachtlijsten. Om dat op te lossen wil Agema meer triage (waarbij zorgverleners bepalen wie er als eerste aan de beurt is voor een behandeling). „Dat doen ze al”, zei Wieke Paulusma (D66).

„Nu wordt die druk verder opgevoerd. Hoe gaat u dat doen?” Dat ga ik uitwerken, was het antwoord van Agema. „Maar wie is er straks dan als eerste aan de beurt?”, drong Paulusma aan.

Dat ga ik uitwerken, zei Agema opnieuw. Na een uur was een groot deel van de oppositiepartijen wel klaar met de „technocratische” en „halve” antwoorden van Agema. Ze vroegen Kamervoorzitter Martin Bosma in te grijpen: „Wat is de onderbouwing, waarom deze keuzes, wat zijn de cijfers? We willen antwoorden”, zei Lisa Westerveld (GroenLinks-PvdA).

„Dit zijn pijnlijke keuzes. Dan wil je een visie en onderbouwingen”, zei Paulusma. Ze sprak, later in het debat, over „een schandalige vertoning”.

De afgelopen maanden verwees Agema tijdens debatten geregeld naar dit moment van de begrotingsbehandeling, waarbij haar plannen duidelijk zouden worden en de partijen hun kritische vragen kwijt konden. Maar dat viel tegen, vond de Kamer. Agema noemde het „spijtig om te horen dat we niet tot elkaar komen”.

Ze voegde eraan toe dat achter de 252 miljoen bezuinigingen „geen visie” zit. „We hebben gewoon goed gekeken waar we niet op willen bezuinigen en waarop wel, omdat het bijvoorbeeld niet doelmatig is.” Liever richtte ze zich op wat wel kan: „Ik mag 4,3 miljard uitgeven aan het eigen risico en 600 miljoen aan betere ouderenzorg.

Daar ben ik de vier dragende partijen dankbaar voor.” Ook na afloop van deze eerste test lijkt Agema nog moeite te hebben met haar nieuwe rol. Er waren hoge verwachtingen, omdat ze in haar zeventien jaar als Kamerlid – en zorgwoordvoerder – bekendstond om haar liefde voor de zorg en haar verstand van de sector.

Het ministerschap noemde ze een droom. Om die droom geen nachtmerrie te laten worden, zal Agema een van haar belangrijkste doelen moeten halen: „Het onbeheersbare arbeidsmarkttekort binnen een paar jaar afwenden”, zoals ze de Kamer donderdag beloofde. De Kamer zal de komende maanden niet nalaten haar daar bij elk debat weer aan te herinneren.

.