Aantal eerste asielverzoeken met kwart gedaald, blijkt nét na kabinetscrisis over asielmaatregelen

Asielverzoeken lagen in het derde kwartaal 23 procent lager dan in diezelfde periode een jaar eerder. In totaal deden zo’n 8.100 mensen een eerste verzoek voor asiel in Nederland.

Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dinsdag op basis van de nieuwe asielcijfers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Dat terwijl de spanningen in de coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB de afgelopen weken nog hoog opliepen vanwege de asielkwestie. Deze vier partijen, die zich afzonderlijk van elkaar hebben toegelegd om het aantal asielzoekers dat naar Nederland komt terug te brengen, hadden in het coalitieakkoord al afgesproken om een asielcrisis uit te roepen.



Daarbij zou de Eerste en Tweede Kamer tijdelijk buitenspel gezet worden terwijl het kabinet strenge asielmaatregelen zou doorvoeren. NSC wilde niet, PVV stond erop. De partijen besloten na dagen onderhandelen geen asielcrisis uit te roepen, maar kwamen wél met een pakket (iets strengere) maatregelen dan ze eerder hadden afgesproken.

Eén van die maatregelen is het veilig verklaren van delen van Syrië, zodat vluchtelingen die daar vandaan komen kunnen worden afgewezen en mensen die inmiddels in Nederland een verblijfsvergunning hebben kunnen worden uitgezet. Opvallend in de CBS-cijfers is dat juist met name het aantal aanvragen van Syriërs sterk daalde ten opzichte van vorig jaar: van 4.300 naar 3.

300. Aan het plan om delen van het land veilig te verklaren zitten een boel haken en ogen. Toch is het maar de vraag of het kabinet-Schoof door de nieuwe cijfers geneigd zal zijn om af te zien van zijn strenge asielmaatregelen.

Premier Dick Schoof zei, nadat hij de deal tussen PVV en NSC had uitonderhandeld, dat het de bedoeling is dat “we uiteindelijk in een situatie terechtkomen waarin er niet alleen geen crisis is, maar ook niemand meer die crisis ervaart”. Wanneer dat zou moeten zijn, en hoe sterk de instroom moet zijn gedaald, kon hij niet zeggen. Enerzijds is de verlaagde instroom precies wat de vier coalitiepartijen voor ogen hadden en waarom ze zijn gaan samenwerken.

Anderzijds kan de daling ook de verschillen in opvatting van de vier partijen blootleggen. De PVV wil namelijk, zoals partijleider Geert Wilders al vele jaren veelvuldig herhaalt, helemaal géén asielzoekers in Nederland hebben. NSC en VVD willen daarentegen de instroom verlagen om de druk op de asielketen en de maatschappij te verlagen, maar zij willen de instroom niet stopzetten.

VVD-leider Dilan Yesilgöz zei vorige maand: „Nederlanders en échte vluchtelingen worden in de steek gelaten”, doordat het asielsysteem overbelast is. Het kan dus goed dat VVD en NSC eerder tevreden zijn met de krimp van de asielinstroom dan de PVV. Overigens is het niet per se gezegd dat met de afgenomen instroom die asielketen sterk zal worden ontlast.

Experts hebben, onder meer in NRC , vaak aangegeven dat het niet de instroom is die zorgt voor een overbelaste keten, maar de gebrekkige opvang. „Ook als de aantallen sterk dalen, zoals de coalitie hoopt, is een eerlijke verdeling nodig die fluctuaties in de instroom kan opvangen”, zei bestuursvoorzitter Milo Schoenmaker van het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) in mei tegen NRC . Daarmee doelde hij onder meer op de spreidingswet, die door het vorige kabinet is aangenomen en moet zorgen dat asielzoekers evenredig over het land worden verdeeld.

De wet is een doorn in het oog van Wilders, en hij heeft bij de onderhandelingen over de asielcrisis van vorige week weten te bedingen dat het kabinet zo mogelijk dit jaar al die wet gaat intrekken. De afname in de asielinstroom kan belangrijke munitie zijn voor Wilders om dat plan door te drukken: gemeenten en oppositiepartijen hebben namelijk gezegd dat ze pas van de wet af willen als de asielinstroom daalt. Maar of de daling constant is, zal nog moeten blijken.

Het aantal asielverzoeken in het eerste halfjaar van 2024 lag wel hoger dan in de eerste twee kwartalen van 2023. Toen dienden vooral méér Syriërs, Turken en Eritreeërs een eerste asielaanvraag in. Het aantal nareizigers lag met 2.

650 op ongeveer hetzelfde aantal als in dezelfde periode in 2023, maar wel lager dan in het tweede kwartaal. Deze groep wil het kabinet ook beperken, door nareis van volwassen kinderen te verbieden. De meeste personen die in het derde kwartaal een eerste asielaanvraag deed, waren jonger dan 35 jaar.

29 procent was minderjarig en bij Eritreeërs is dat zelfs meer dan de helft..